Proleterya yani işçi sınıfı, geçimini sağlamak için belirli bir emek vererek karşılığında ücret ya da maaş olan kişilerdir. Türkçede de oldukça yer edinen bu kavram daha çok işçi ve memur arasındaki bir hukuksal ayrım olarak nitelendirilebilir. Emek gücünü satmak zorunda olan işçi sınıfı için kullanılan bir tanımlamadır. İşçi kesiminin bir üretim aracına sahip olmaması karşısında emeğini satarak geçimini sağlaması gerekir. Bu konuda bir seçim hakkı olmayan bu kişiler aynı zamanda çalıştığı şirketin müdürleri ve yöneticileri gibi kişilerden ayrı bir sınıf olarak kabul edilir. Bununla birlikte işi olmayan işsizler de aslında bu gruba dahil edilebilirler.
Proleterya Sınıfı Nedir?
- İşçi sınıfı olarak da bilinen proleterya modern toplumlarda hem sosyal hem de politik yapıların en temel merkezinde yer almaktadır. Sanayi Devrimi sonrasında oldukça bilinen kavramlar haline gelerek tarihin farklı dönemlerine damgasını vurmuştur. Birçok farklı sosyal hareket yanında ideolojik tartışmaların da odağında yer alan kavramlardır. Proleterya ve işçi sınıfı tarihsel anlamda belirli bir gelişim evrelerine sahiptir. Proleterya sınıfı hakkında şunlar söylenebilir:
Latince bir kelime olan proletarius kelimesinden türemiştir.
Özellikle Roma döneminde mülkiyeti bulunmayan bununla birlikte devlete olan katkısını sadece çocukları ile yapabilen kişilerin olduğu bir sosyal sınıf kavramıdır.
Fakat modern bir tanımlama yapılacak olur ise Karl Marx ve Friedrich Engels bu konuda farklı bir tanımlama gerçekleştirmiştir.
Bu tanımlamaya göre ise kişilerin üretim aracı yoksa ve emeğini satarak geçimini sağlıyor ise işçi sınıfı olarak tanımlanmıştır.
Mülkü olmayan bu sınıf emeklerini belirli bir karşılık karşılığında burjuva sınırlara satmak durumundadır. 18. Yüzyılın ikinci yarısında Sanayi Devriminin bir sonucu olarak İngiltere’de ortaya çıkmış bir sınıftır. İlk aşamada bu sınıf dağılarak rekabet nedeniyle parçalanmaya maruz kalmıştır. Ancak gelişen sanayi sistemi bu sınıfın sayısını oldukça geniş düzeyde artırmıştır. Bu durum sınıfın yaşam koşullarını eşitleyerek onların ortak sorunlara sahip olmasında da etkili olmuştur. Ortak sorunlarını fark eden işçi sınıfı bir süre sonra bu aşamada ortak hareket etme gereği duymuşlardır. Bu da işçilerin tek başlarına verdikleri mücadeleyi artık toplu olarak vermelerinde etkili olmuştur.
Modern Dünya Üzerinde Proleteryanın Etkisi
Sanayi Devrimi’nin ortaya çıkışı ile birlikte doğan işçi sınıfı aradan geçen yüzyıllar karşısında küçülmek yerine her geçen dönem daha da büyüyen bir sınıf durumuna gelmiştir. Günümüzde sanayi sektörü daha da gelişme göstermiştir. Fakat sanayileşme artarken aynı zamanda bilgi ekonomileri ve hizmet sektörlerinde de önemli gelişmeler yaşanmıştır. Bu da işçi sınıfı üzerinde önemli değişimler yaratmıştır. Fakat yine de bu sınıf üzerindeki esnek çalışma koşullarından küresel alanda yaşanan adaletsizlikler Marksist yaklaşımın etkilerini ortaya koymaktadır.
Modern çalışma koşullarının biraz daha gelişmesi ile birlikte ortaya sendikalaşma, sosyal güvenlik açısından talepler ortaya çıkmaya başladı. Hatta işçi hakları üzerine önemli mücadeleler verilmeye başladı. Bu da günümüzün işçi sınıfı açısından son derece önemli çalışmalardır. Özellikle proleteryanın modern dünya üzerindeki etkisi giderek daha da kendini hissettirmeye başlamıştır. Bu durum yalnızca ekonomik bir mücadele değil aynı zamanda hem siyasi hem de kültürel anlamda da verilen mücadelelerdendir.
Kapitalizm karşısında birçok protestonun yapılması ve adil ücret talepleri bu sınıfın çok daha geniş bir alanda söz hakkı olduğuna önemli birer işarettir. Bunların yanında giderek artan dijitalleşme ve sendikaların gücünü artırması bu sınıfın yanındaki en büyük desteklerdendir. Proleterya ve işçi sınıfı gibi kavramlar tarihsel bir dönemi ortaya koyan isimler değildir. Günümüzün dünyasının önemli bir toplumsal gerçeği olarak kabul edilmelidir.
